Asteroid 2024 YR4: Dünyaya Çarpma Olasılığı Düştü, Ay’a İsabet Etme İhtimali Arttı

Bilim insanlarının gözü, son günlerde uzayın derinliklerinden hızla yaklaşan 2024 YR4 asteroidinde! İlk hesaplamalar, bu dev kayalığın 2032 yılında Dünya’ya çarpma olasılığını %3,1 olarak gösterse de, yapılan son gözlemlerle bu oran %0,28’e kadar düştü. Ancak, Ay’a çarpma ihtimalinin %1 olduğu belirtiliyor. Peki, bu asteroid gerçekten tehlikeli mi? Gezegen savunma sistemlerimiz ne durumda? İşte tüm merak edilenler…

Tarih: 24.02.2025

Bilim insanları tarafından bu hafta gündeme taşınan büyük asteroid 2024 YR4, önce Dünya’ya çarpma olasılığıyla korkuttu, ancak son güncellemeler bu ihtimalin önemli ölçüde düştüğünü gösterdi.
Son hesaplamalara göre, 2024 YR4”ün 2032 yılında Dünya’ya çarpma olasılığı sadece %0.28 olarak belirlendi. Bu oran, haftanın başında açıklanan %3.1’lik olasılığa kıyasla büyük bir düşüş anlamına geliyor. Buna karşılık NASA, asteroidin Ay’a çarpma ihtimalini %1 olarak öngörüyor.

Drs. Bill and Eileen Ryan, Magdalena Ridge Gözlem Evi 2.4m Telescope, New Mexico Tech

Asteroidler ve Sessiz Tehlikeleri
İki ay önce Şili çölünde bir teleskop tarafından keşfedilen *2024 YR4*, dikkatleri üzerine çekse de, bu süreçte onlarca göktaşı Ay’dan daha yakın mesafeden Dünya’nın yanından geçti. Astronomik ölçekte “kıl payı geçiş” olarak değerlendirilen bu olaylar, çoğu zaman fark edilmeden gerçekleşiyor. 
Bilim insanlarına göre, daha küçük göktaşları atmosferde yanarak yok olsa da, bazıları Dünya’ya ulaşabiliyor. Ancak bunlar genellikle zarar vermeyen boyutlarda oluyor. Yine de, asteroidler Güneş Sistemi’nin 4.6 milyar yıl önceki oluşumundan kalan kayalık parçalar olduğu için, bilim insanları bu uzay kayalarının evrenin sırlarını çözmede kritik bilgiler sunduğunu belirtiyor.

Asteroid Tehlikesine Karşı Alınan Önlemler
New Mexico Üniversitesi’nden Profesör Mark Boslough’a göre, Dünya’ya yakın cisimlerin ciddi takibi ancak 20. yüzyılın sonlarında başladı. “Öncesinde, bu tehditlerden habersiz bir şekilde yaşıyorduk” diyor.
Örneğin, 1908 yılında Sibirya’ya düşen ve 200 kilometrekarelik bir alanda hasar yaratan asteroid yaklaşık 40 metre genişliğindeydi. Benzer büyüklükteki asteroidler her yıl birkaç kez Dünya ile Ay arasından geçiyor.
2024 YR4’e en yakın karşılaştırma ise, 2004 yılında keşfedilen ve 375 metre çapında olan Apophis asteroidi oldu. Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi’nden Profesör Patrick Michel, Apophis’in o dönemde tespit edilen en tehlikeli asteroid olarak kabul edildiğini belirtiyor. Ancak 2013 yılına kadar yapılan gözlemler, Apophis’in Dünya’ya çarpmayacağını netleştirdi.

NASA, Johns Hopkins Üniversitesi

Bir Çarpışma Senaryosu: Ne Olurdu?
Bilim insanları 2024 YR4’ün boyutunu tam olarak belirleyemese de, en üst tahminler asteroidi 90 metre genişliğinde olarak gösteriyor. Bu büyüklükte bir asteroid, atmosferde parçalanmadan geçebilir ve yüzeye çarparak bir krater oluşturabilir. 
Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’ndan Profesör Kathryn Kunamoto’ya göre, bu durumda çarpışma bölgesindeki yapılar yok olabilir ve onlarca kilometre çapındaki alanlarda ciddi yaralanmalar meydana gelebilir. Hatta can kayıpları yaşanabilir. 

Fotoğraf: ATLAS

Gezegen Savunmasında Son Gelişmeler 
Apophis’ten bu yana, gezegen savunmasında büyük ilerlemeler kaydedildi. Uluslararası Uzay Görev Planlama Danışma Grubu (SMPAG), hükümetlere asteroid tehditlerine nasıl yanıt verileceği konusunda rehberlik ediyor ve çarpışma senaryoları için tatbikatlar düzenliyor. 
NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ise tehlikeli asteroidlerin yörüngesini saptırmak için teknolojiler geliştiriyor. NASA’nın Çift Asteroid Yeniden Yönlendirme Testi (DART), Dimorphos asteroidine çarparak rotasını başarıyla değiştirmişti. NASA’nın DART Misyonu, potansiyel olarak tehlikeli asteroidleri rotalarından saptırmak için geliştirilen ilk gezegen savunma testidir.  Ancak bilim insanları, 2024 YR4’ün içeriği ve kısa zaman çerçevesi nedeniyle bu yöntemin işe yarayıp yaramayacağından şüpheli.

Fotoğraf: NASA, Johns Hopkins Fotoğraf Albümü

Ay’a Çarpma Olasılığı ve Bilimsel Fırsatlar
Şu anda 2024 YR4’ün Ay’a çarpma ihtimali daha yüksek görünüyor. Bazı bilim insanları, bu olasılıktan heyecan duyuyor çünkü Ay’a olası bir çarpma, bilgisayar simülasyonlarıyla yanıt aranan birçok soruya gerçek dünyadan veriler sunabilir. 
Imperial College London’dan Profesör Gareth Collins, “Bir asteroidin çarpmasıyla ne kadar malzeme dışarı çıkar? Bu malzemeler ne kadar hızlı hareket eder ve ne kadar uzağa gider?” gibi soruların cevaplarının, Dünya üzerindeki asteroid etkilerini daha iyi modellemek için kritik olacağını belirtiyor. 
Sonuç: Tehlike Geçti mi?
Bilim insanları, Nisan ayında yapılacak toplantıda 2024 YR4’ün yörüngesine dair daha kesin sonuçlar elde edileceğini ve bu riskin büyük olasılıkla tamamen ortadan kalkacağını düşünüyor. Ancak uzmanlar, büyük bir asteroidin Dünya için tehdit oluşturmasının “ne zaman” sorusu olduğunu, “olup olmayacağı” değil, vurguluyor. 
Gözümüz gökyüzünde, teknolojimiz ise her geçen gün gelişiyor. 2025 yılı sonlarında Şili’deki Vera Rubin Gözlemevi’nde devreye alınacak dünyanın en büyük dijital kamerası, gece gökyüzünü eşi benzeri görülmemiş bir ayrıntıyla tarayacak. Ve ne kadar yakından bakarsak, Dünya’ya yakın asteroidleri tespit etme şansımız o kadar artacak.